Tang lễ hay còn gọi là cải táng là nghi lễ tiễn đưa người vừa mất sang thế giới bên kia. Khi trong gia đình có người qua đời, việc chuẩn bị tang lễ là điều không thể tránh khỏi đối với bất kỳ gia đình nào. Vì vậy, những thông tin về quy trình tổ chức tang lễ truyền thống dưới đây chắc chắn sẽ giúp người nhà của người quá cố bớt lo lắng và yên tâm tổ chức tang lễ trọn vẹn cho người quá cố.
Phong tục tang lễ trong văn hóa Việt Nam
Chủ đề tang lễ đã rất quan trọng đối với người Việt Nam từ xa xưa. Đám tang là nơi viếng thăm người chết. Một đám tang đầy đủ sẽ là lời khẳng định rằng cuộc sống của một người đã trọn vẹn.
Khi ông bà, cha mẹ qua đời, con cháu tổ chức tang lễ, mong đền đáp được phần nào công ơn sinh thành, dưỡng dục, báo hiếu của cha mẹ. Tại đám tang, các thành viên trong gia đình, họ hàng và bạn bè thân thiết thường đến thương tiếc và thương tiếc người quá cố. Người Việt Nam vốn sống tình cảm nên tất cả những người đến dự tang lễ đều dành sự tôn trọng cao nhất cho người đã khuất.
Thủ tục của tang lễ cũng được quan tâm và phải tuân thủ nghiêm ngặt. Điều này không chỉ thể hiện lòng thành kính với người đã khuất mà còn tránh phạm phải những điều cấm kỵ dẫn đến những điều không may mắn. Mỗi vùng có thủ tục tang lễ khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết đều có đầy đủ các bước chính của một tang lễ Việt Nam truyền thống.
Quy trình tang lễ truyền thống theo văn hóa người Việt
Chuẩn bị cho tang lễ
- Sau khi người hấp hối chính thức từ trần, con cháu phải ở lại ghi lại chính xác giờ phút.
- Tiếp theo, con cháu nên tắm rửa sạch sẽ cho người chết bằng lá thơm, rồi mặc bộ quần áo trắng đã chuẩn bị từ trước. Nếu gia đình theo đạo Phật thì thay cho người mất một tấm áo có dấu ấn của Phật gọi là Lục Phủ.
- Móng tay, móng chân của người chết phải được cắt sạch, bọc lại và chôn cùng với thi thể.
- Hai ngón chân cái của người quá cố sau đó được buộc lại với nhau. Đặt tay ngay ngắn trước bụng. Đặt vào miệng người đã mất một ít gạo trắng rồi dùng một que đũa nhỏ ngáng qua miệng. Tiếp theo, phủ khăn trắng lên mặt. Để giải thích cho phong tục này, người xưa tin rằng đây là cách để người chết siêu thoát.
- Cuối cùng, kéo rèm cửa và đặt một ngọn đèn dầu hoặc nến cạnh giường.
- Quan trọng nhất là con cái phải luôn có mặt và túc trực bên cạnh xác chết, đề phòng chó mèo nhảy qua. Đây là điều cấm kỵ và mang lại những điều xui xẻo. Nếu để mèo nhảy qua thì xác sẽ nhập hồn. Cơ thể của người chết sẽ được hồi sinh, và gia đình buộc phải mời một thầy pháp để thực hiện nghi lễ trở lại bình thường.
- Những vật dụng mang theo người chết trước khi xuất hành như chăn màn, quần áo… phải đốt hoặc thả trôi sông. Nếu người quá cố không có bệnh tật gì thì những đồ tốt như giường, tủ vẫn có thể được giữ lại và sử dụng, và đó là phong tục để cầu nguyện cho người quá cố.
- Ngoài ra, trong thời gian làm tang lễ, con cháu không được rơi nước mắt bên thi hài người đã khuất. Nếu vậy, quan niệm cũ cho rằng người chết không thể chết thanh thản sẽ vẫn đeo bám thế giới này.
Lập bàn thờ cho người chết – tổ chức tang lễ
Trước khi chôn cất phải lập bàn thờ cho người quá cố và đặt trước cửa nhà. Lễ vật trên bàn thờ thay đổi tùy theo phong tục của từng vùng. Nhưng những thứ cần có là: bài vị, xá lợi, thẻ hương, bát hương, đĩa ngũ quả.
Hương dâng phải là hương đen. Theo phong tục truyền thống, bát hương trên bàn thờ hương được làm từ một đoạn của cây chuối. Hai bên bàn thờ là hai cây chuối non.
Sở dĩ chuối được sử dụng nhiều trên bàn thờ vong là bởi ý nghĩa của loại cây này. Chuối tượng trưng cho sự đoàn kết, chăm sóc và yêu thương của một gia đình. Vì vậy, dùng nải chuối là cách thể hiện tình cảm gia đình, lòng hiếu thảo với người đã khuất.
Khâm liệm
Sau một hồi kèn trống kéo dài, lễ an táng chính thức bắt đầu. Đầu tiên, hậu duệ sẽ lấy khăn và đũa từ mặt của người quá cố. Sau đó quấn toàn thân bằng vải trắng và cho vào quan tài. Cuối cùng là lót 2 cái bát sau gáy người mất.
Một phong tục không thể thiếu là đặt một bộ tam cúc để tẩy uế và bảo vệ người chết. Nếu có hiện tượng phù thũng trước khi mất, nên rắc cám gạo, trà khô hoặc đá viên carbon dioxide để hút ẩm. Hãy nhớ rằng, trên quan tài luôn có một ngọn nến, cùng với một bát cơm và một quả trứng luộc.
Nhập quan – Tổ chức tang lễ
Một trong những bước quan trọng trong quá trình tổ chức tang lễ là nhập quan. Đầu tiên, người nhà chặt nhẹ 4 góc của quan tài với ngụ ý trừ tà. Đồng thời, thầy cúng sẽ tiến hành các nghi lễ cúng tế, con cháu sẽ nhẹ nhàng đặt thi thể người quá cố vào quan tài.
Hãy nhớ rằng, trên quan tài luôn có một ngọn nến, cùng với một bát cơm và một quả trứng luộc.
Phục hồn – Tổ chức tang lễ
Niềm tin cổ xưa cho rằng sau khi chết, linh hồn lang thang không mục đích. Vì vậy, nghi thức hồi sinh là để báo cáo với thiên đàng rằng một cơ thể linh hồn đã hạ xuống. Đồng thời, nó nâng linh hồn lên cao, cắt đứt con đường đi xuống và khiến linh hồn không bị ràng buộc với thế giới.
Thông thường, các nghi thức tang lễ như vậy sẽ được thực hiện bởi các thầy cúng được mời.
Lễ phát tang
Tất cả khăn tang, mũ trắng được đặt trên mâm hương bàn thờ. Sau khi con cháu cúng xong, người con trưởng phân phát khăn tang theo thứ tự gia thế. Nếu vắng mặt thì mũ áo vẫn để nguyên trên hương án.
Phúng viếng – Tổ chức tang lễ
Sau khi nhận được tin tang, người thân, bạn bè và khách khứa sẽ đến dự tang lễ. Thông thường họ hàng sẽ cúng xôi, khách ngoài sẽ dâng hương và phong bao lì xì.
Tế vong
Sau khi khách ra về, gia đình sẽ tổ chức lễ tế thần. Phải chuẩn bị một đĩa cơm đầy đủ, nếu gia đình theo đạo Phật thì dùng cơm chay để cúng.
Quay cữu – Tổ chức tang lễ
Lễ chuyển quan diễn ra lúc 12 giờ đêm. Sau đó đặt quan tài nằm ngang trong nhà, đầu quay ra bàn thờ, chân quay ra cửa. Người xưa tin rằng nếu không làm như vậy, linh hồn người chết sẽ không tìm được lối thoát.
Tế cơm
Nghi lễ này được thực hiện vào sáng hôm sau. Gia đình cung cấp một bát cơm, một cốc nước, một quả trứng luộc và một đĩa muối. Ngụ ý rằng muốn cho linh hồn được ăn no trước khi phải rời đi.
Cất đám – Tổ chức tang lễ
Khoảng một giờ sau khi bữa ăn được dọn ra, người con trai cả sẽ đọc điếu văn để bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với những người đến thăm. Quan tài được đóng đinh và mang đến nơi chôn cất chung hoặc lò hỏa táng.
Hạ huyệt hoặc hỏa táng
Nếu gia đình muốn chôn cất thi thể, thi thể sẽ được đưa đến một ngôi mộ được đào vào ngày hôm trước. Người con cả lấp đất trước, những người còn lại lần lượt lấp đất để thể hiện tình cảm.
Nếu gia đình chọn hỏa táng, quan tài sẽ được bàn giao cho lò hỏa táng. Sau đó, họ sẽ xử lý và trả lại chiếc bình cho gia đình.
Trong đám ma có nhiều bậc nhưng nếu hiểu hết ý nghĩa thì không khó để học thuộc. Thủ tục tang lễ phải chặt chẽ, đảm bảo đầy đủ các nội dung để thể hiện lòng thành kính của người để lại đối với người đã khuất. Đây là nét đẹp văn hóa tâm linh của Việt Nam cần được gìn giữ.
Rước vong về thờ
Di ảnh, bát hương, đĩa hoa quả… thờ trên di vật được rước vào đặt trên bàn thờ người quá cố, sau cúng 50 ngày thì rước ảnh lên bàn thờ của gia đình. Người ta lập một bàn thờ vong ở ngay nơi mà trước kia người chết nằm. Câu đối được treo dọc hai bên bàn thờ. Trên bàn thờ lúc nào cũng nghi ngút khói hương.
- Sau tang lễ của người quá cố, gia đình thường trở về nhà và tập trung trước bàn thờ Phật, theo lời dặn của thầy cúng
- Mời bà con họ hàng ăn tối để cảm ơn.
- Dọn dẹp nhà cửa.
- Tổ chức các lễ cúng ngày, cúng tuần 35, 49 ngày đơn giản và thành tâm.
Nghi thức sau đám tang
Cúng tam nhật
Ba ngày sau, tiến hành cúng tam nhật: nhờ thầy cúng và trong lễ có phóng sinh các con vật , mục đích hồi hướng công đức cho người đã khuất, mong được tái sinh với thiện nghiệp. Sau đó ra mộ cúng bái, mở cổng mộ, 3 ngày sau ăn bù phần đã trả, quét dọn vệ sinh. Vì sau khi lấp mộ thì chỉ có thể đi tảo mộ vào cuối năm.
Cúng đầu tuần
Ngoài một bát cơm và một quả trứng cho ba bữa một ngày, sau 1 tuần sẽ có một lễ cúng hàng tuần.
Cúng 49 ngày
Ngày bốn mươi chín, con cháu làm cỗ cúng ở nhà, mang theo xôi gà, rượu, trầu cau, hương hoa lên chùa cầu hương hồn người chết siêu thoát, được tái sinh càng sớm càng tốt. Sau 49 ngày mới được rước linh cữu lên chùa (với những người quy y Phật). Lễ vật gồm trầu cau, gạo nếp và hương.
Cúng 100 ngày
Cúng trăm ngày rất đơn giản, mâm cúng mỗi nhà mỗi khác, nhưng không thể thiếu gạo trắng, muối và trứng.
Cải táng
Chỉ những người đã chết từ ba năm trở lên mới được cải táng. Người ta thường xem ngày, chọn giờ, mua sẵn một chiếc tiểu sành để chuẩn bị cho công việc quan trọng này. Đến ngày đã định, trước khi đào huyệt, con cháu làm lễ cúng tổ tiên và trình bày việc “thay nhà mới” cho người chết. Họ cũng sẽ viếng thăm các đền, miếu và lăng mộ để thờ cúng.
Giỗ đầu
Người Việt rất coi trọng việc tưởng nhớ tổ tiên và người thân hàng năm vào ngày họ qua đời. Đặc biệt, giỗ đầu bao giờ cũng được tổ chức hoành tráng, họ hàng ở xa không về kịp tang lễ, thường phải đợi đến giỗ đầu mới về.
Sở dĩ như vậy vì họ cho rằng sau một năm mà thân nhân người chết không ốm đau, làm ăn không thất bại, mồ mả không bị động thì người chết đó mới được coi là ra đi thanh thản, mồ yên mả đẹp và phù hộ độ trì cho con cháu.
Đơn vị nào cung cấp dịch vụ đám tang đủ lễ đúng chuẩn văn hóa Việt?
Nếu những thủ tục này bạn không thể nhớ hết, đặc biệt là lúc tang gia bối rối sẽ khó có thể chu toàn hết tất cả các lễ cho người đã khuất vì thế việc lựa chọn dịch vụ đám tang là giải pháp có thể hỗ trợ cho bạn tốt nhất trong lúc bối rối này. Một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ đám tang đúng chuẩn, đủ lễ chu đáo bạn có thể tham khảo đó là Cphaco.
Cphaco được biết đến là doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam cung cấp dịch vụ tang lễ chuyên nghiệp, tạo nên những tang lễ chu đáo và tiết kiệm nhất.
Với hơn 15 năm kinh nghiệm, Cphaco đã cung cấp dịch vụ tang lễ tận tâm, cẩn thận, tỉ mỉ và đã giúp hàng nghìn nhà tang lễ tổ chức tang lễ chu đáo, suôn sẻ nhất.
Khi lựa chọn đơn vị này, bạn sẽ nhận được những giải pháp tốt nhất như: quan tài (quan tài, tráp) mẫu mã đa dạng, áo tang trọn bộ, xe tang, trang trí hiện đại… tất cả được thực hiện với chi phí rất hợp lý, đảm bảo bạn sẽ yên tâm về quy trình tổ chức tang lễ và dành thời gian bên người thân lần cuối.
Chi tiết liên hệ Cphaco:
- Địa chỉ: khu phố 1B, phường Chánh Phú Hòa, thị xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dương
- Hotline: 0126.999.0126 – 0869.555.444
- Điện thoại: (0274)-3543.444; 3543.555; 3212.228; 3555.444
- Email: chamsockhachhang.cph@gmail.com
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về quy trình tổ chức tang lễ theo đúng chuẩn văn hóa Việt, bên cạnh đó hiểu kỹ rõ từng lễ để làm lễ thật đúng cho người đã khuất, giúp họ an nghỉ thanh thản